379) Քաղցած աղվեսը կախ ընկած ողկույզներով վազ տեսավ։ Նա ցանկացավ դունչը հասցնել խաղողին, բայց չկարողացավ։ Հեռանալիս ինքն իրեն ասաց.

Ոչի’նչ, դեռ խակ է։

Որոշ մարդիկ էլ այդպիսին են։ Ուժ ու կարողություն չունենալու պատճառով հաջողության չեն հասնում, մեղքը դնում են պայմանների վրա։

380) Ուղտը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու աշխատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում։ Այնտեղ այս ահավոր ծույլը փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ ու տատասկ։ Մի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին , սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց․

-Ու՛ղտ, ա՛յ ուղտ, դո՛ւրս արի ու մեզ նման աշխատի։

Ուղտը պատասխանեց․

-Ո՜ւզ, ո՜ւզ։

Հետո շունն ու եզը հերթով եկան նրա մոտ։ Ուղտը նրանց էլ մի <<ուզ>> ասաց։ Ձին գնաը ու պատմեց մարդուն։ Հենց այդ <<ուզն>> էլ նրան պատիժ դարձավ, դրանից մեջքին կուզ աճեց։

381) Ո՛չ չիլինի քանի որ նախադասությունները չեն համընկնում, եթե փորձենք շարել ապա այս ամենը կստացվի նախադասությունների շարք որոնք ընդանուր ոչինչ չունեն։

190. Կազմի՛ր տրված գոյականների հոգնակին: Փորձի՛ր բացատրել, թե ո՞ր բառերին է -եր վերջավորություն ավելանում, ո՞ր բառերին՝ -ներ:

Ա. Ծառեր, ձայներ, հոտեր, քարեր, կովեր, արջեր, փնջեր, լուրեր, բառեր, բեղեր, հայեր, հայրեր, ցեղեր, սրտեր, գրեր, սյուներ, պատեր, հույներ, ձվեր, սուրեր, քթեր, քույրեր, մայրեր, ձեռքեր, ոտքեր, տատեր, պապեր:

Ա խմբի բառերին ավելանում են -եր, որովհետև նրանք միավանկ են։

Բ. Եղբայրներ, աթոռներ, պապիկներ, տատիկներ, գրպաններ, թութակներ, եղնիկներ, ոչխարներ, սեղաններ, թռչուններ, մեքենաներ, բարեկամներ, աշակերտներ, մատյաններ, հեռախոսներ, ծաղկավաճառներ. պանրագործարաններ:

Բ խմբի բառերին ավելանում են -ներ, որովհետև նրանք բազմավանկ են։

191. Գրի՛ր, թե նախորդ առաջադրանքը կատարելիս ա) ո՞ր բառերի մեջ երկու ն գրեցիր. բ) ո՞ր բառերի մեջ հնչյուններ փոխվեցին:

Այն բառերի մեջ որոնք վերջանում էին ն-ով։

Փունջ, սիրտ, գիր, ձու

192. Տեքստի բոլոր գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ և ըստ անհրաժեշտության դրանց համապատասխանեցրո՛ւ բայերը (գործողություն ցույց տվող բառերը):

Հերթական ոլորաններից հետո երևացին սրբավայրերը: Վերևում արձաններ են նստած: Արձանները կորցրել են գլուխները: Երկրաշարժները բազմիցս սասանել են այդ լեռների գագաթները։ Օտար բանակների զինվորները ձգտել են խորտակել իրենց անհասանելի ու թշնամական սրբավայրերը: Արձանները, բարձրաքանդակներն ու գազանների կերպարանքները կերտված են հիանալի վարպետների կողմից:

186. Յուրաքանչյուր շարքի չորս բառերն ի՞նչ ընդհանրություն ունեն, որ նույն շարքի մի բառը չունի:

ա) Երաշտահավեր, դեղձանիկներ, վագրեր, առյուծներ, սիրամարգ

Բոլորը հոգնակի են, իսկ սիրամարգը՝ եզակի։

բ) Մանուկներ, երեխա, պատանիներ, երիտասարդներ, մարդիկ

Բոլորը հոգնակի են, իսկ երեխան՝ եզակի։

գ) Հատիկներ, կապիկներ, ձագուկներ, կանայք, տանտիկիններ

Բոլորը հոգնակի են և վերջանում են ներով, իսկ կանայք՝ այքով։

188. Բառախմբերի կազմման օրինաչափությունը գտի՛ր և Բ խումբն ինքդ լրացրո՛ւ:

Ա. Սար, հայ, կաթիլ, ուսուցիչ, մայր, մատանի, տատ, կատու, թութակ, գրպան: Բ. Սարեր, հայեր, կաթիլներ, ուսուցիչներ, մայրիկներ, մատանիներ, տատիկներ, կատուներ, թութակներ, գրպաններ:

Անբախտ վաճառականները

Կարդա Թումանյանի «Անբախտ վաճառականները», բլոգում կատարիր առաջադրանքները՝

1. Բալլադից դուրս գրիր երկրների անունները, համացանցից օգտվիր և գտիր, թե դրանք ներկայումս որ երկրներն են։

Մըսըր, Չինումաչին, Ֆարս, Հընդըստան, Արաբըստան

Պարսկաստան, Չինաստան, Գտնվում է Իրանի տարածքում, Հնդկաստան, Արաբների նահանգ

1. Բալլադից դուրս գրիր 3 բարդ բառ, դրա բաղադրիչներով նոր բառեր ստացիր։

պարտքատեր-տանուտեր

փորձանք-տեղանք

նավ-նավաստի

1. Բալլադից դուրս գրիր 5 ածական։

Թանկագին, ուրախ, սարսափելի, մերկ, փշոտ

1. Ովքե՞ր են բալլադի հերոսները, բնութագրիր նրանց։

Ճայը, չղջիկը, փուշը

Ճայ-գոռոզ, հիմար, ինքնահավան

Չղջիկ և փուշ-արդար

1. Ստեղծված իրավիճակում ո՞վ է մեղավոր։ պատասխանը հիմնավորիր։

Այս իրավիճակում մեղավորը ճայն է, որովհետև նա փողերը ծախսեց որի պատճառով էլ չղջիկը մնաց մերկ ու տկլոր։

1. Մեղադրո՞ւմ, թե՞ արդարացնում ես Փշին։ Պատասխանը հիմնավորիր։

Փուշը ճիշտ էր պետք է պարտքը ժամանակին տաս, բայց նաև կարելի էր խղճալ չղջիկին։

1. Քեզ ի՞նչ սովորեցրեց բալլադը։

Բալադը սովորեցրեց, որ պետք է միշտ պարտքը ժամանակին տալ և այնպիսի խոստումներ չտալ որոնք դու չես կարող իրականացնել։

178. Կետերը փոխարինի´ր փակագծում տրված բառից կազմված համապատասխան գոյականով:

Ֆրանսիացի Լյուդովիկոս 14-րդ թագավորը կենդանիների նկատմամբ հատուկ վերաբերմունք (վերաբերվել) ուներ: Նա ցանկանում էր իր պալատական այգումհետաքրքիր գազանանոց (գազանանոց) ստեղծել: ճարտարապետը բոլոր կենդանիների վանդակները հովհարաձև տեղավորեց փոքր տարածքի (տարածել) վրա,որ այցելուն (այցելել) մի կետից կարողանա տեսնել բոլոր կենդանիներին: Հետագայում ուրիշներն էլ ընդօրինակեցին վանդակների այդպիսի դասավորությունը(դասավորել):

Գոյականի տեսակները

179. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր՝ ուշադրություն դարձնելով դրանց սկզբնատառերի գրությանը:

Ա. Հայր, տղամարդ, տղա,ուսուցիչ, վարիչ, վարչապետ, անգլիացի, պարսիկ, կին, տատ, իտալուհի, բժշկուհի,քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ:
Բ. Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան, Տիգրան Մեծ, Չալանկ, Մարան, Աֆրիկա (մայրցամաք), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (պետություն), Սևան, Արաքս, Նիագարա (ջրվեժ):

Առաջին խմբում սովորական գոյականների կոչումներն են, որոնք գրվում են փոքրատառով։

Երկրորդ խմբում գոյականների անվանումներն են, որոնք գրվում են մեծատառով։

18O. Նախորդ վարժության մեջ տրված ո՞ր գոյականներն են հասարակ և որո՞նք՝ հատուկ: Պատասխանդ պատճառաբանիր:

Առաջին խմբի բոլոր բառերը սովորական են քանի որ դրանք սովորական գոյականներ են, իսկ երկրորդ խմբում արդեն սովորական գոյականների անվանումներն են որոնք արդեն կոչվում են հատուկ։

183․Կետերի փոքխարինիր գրիր մեծատառ կամ փոքրատառ տառերով։

Նրա պապը .ասունցի էր ու շատ էր պատմում .ասունցիների մասին։

Ուզում էր նմանվել .ասունցի Դավթին։

Էպոսի վերջին հերոսը .ոքր Մհերն էր։

<<Սասունցի Դավիթ>> էպոսում հիշատակվում է .ղնձե քաղաքը։

Գտածը .ղնձե մատանի էր։

Կիրակոս .անձակեցու պատմության մեջ հանդիպում է .ղնձահանք կոչվող վանքը։

Պետրոս .ռաջինը հովանավորում էր գիտությունն ու արվեստը։

Պետրոս .ռաջինը հասավ կայանին։

Ալեքսանդր .ակեդոնացին գիտեր ամեն մի իրավիճակից դուրս գալու ձեր։

սասունցի, սասունցիների, Սասունցի, Փոքր, Պղնձե, պղնձե, Գանձակեցու, Պղնձահանք, Առաջինը, Առաջինը, Մակեդոնացին

185. Կատուն մռմռում էր, երևի նեղացրել էին։

Երեխան նվնվում էր, երևի նեղացրել էին։

Տղան ցատկեց ցանկապատից դուրս։

Նապաստակը ցատկեց ցանկապատից դուրս։

Ծովախոզուկը ճանկռեց տատիկի ձեռքը։

Աղջիկը ճանկռեց տատիկի ձեռքը։

1․Իշխել-իշխանություն

Բժշկել-բժիշկ, բժշկուհի

Բացել-բացակա

Ուսուցանել-ուսուցիչ

Ճեղքել-ճեղքված

Պահել-պահեստ

Հյուսել-հյուսք

Բանել-բանականություն

Գրել-գիր

Գործել-գործվածք

Զգալ-զգացմունք

Հարցնել-հարց

2․Քաջ-քաջություն

Մեծ-մեծություն

Գեղեցիկ-գեղեցկություն

Հատուկ-հատկություն

Հասարակ-հասարկություն

Հարմար-հարմարություն

Դեղին-դեղնություն

Գունատ-գունավոր

Հնչեղ-հնչողություն

Շքեղ-շքեղություն

Պերճ-պերճանք

Խեղճ-խղճանք

Տկար-տկարություն

Մաքսի արկածները

Ամերիկայի միացյալ նահանգներում ապրում էր մի տղա, Մաքս անունով։ Նրա մոտ ամենինչ լավ էր, հարուստ էր շատ, հայտնի բայց նաև ինքնահավան։ Իր հայրը շատ լուրջ մարդ էր, ցանկացած հիմարությամբ նրան չէիր կարող զարմացնել և նա Ամերիկայի նախագահն էր, իսկ նրա անունը Թոմ էր։ Մաքսը իր հոր հետ հաճախ չէր հանդիպում բայց մեկ է Թոմը ամեն ինչում ապահովում էր Մաքսին։ Մի օր Մաքսը գնացել էր անտառ իր նոր վերարկուի համար գայլի մորթի գտնելու, չմտածեք նա մենակ չէր, նրա հետ մի քանի պրոֆեսիոնալ որսորդներ էին։ Մի քիչ հետո նրանք հանդիպեցին մի ձորի որից այն կողմ նրանք գայլ տեսան, որին նրանք պետք է որսային և նրա մորթուց վերարկու կարեին։ Բայց հանկարծ նրանց ետևից արջի մռնչոց լսվեց, Մաքսը ոտքը ոլորեց և ընկավ ձորը, իսկ որսորդներն էր վախից փախան։ Մի քանի րոպե հետո Մաքսը աչքերը բացեց, նրա առաջ մի ծեր տատիկ էր, որը իր դեմքին ինչ որ բան էր քսում։

-Դուք ով եք, ես որտե՞ղ եմ, ինչ էիք վրաս քսում։ Ես հիմա իմ հայրիկին կզանգեմ ու ձեզ համար շատ վատ կլինի,-նրա վրա գոռաց տղան։

Նա հանեց հեռախոսը իսկ այն ջարդված էր։ Հետո սկսեց կրկին գոռալ նրանց վրա բայց մի տղա նրան հարվածեց և ասաց․

Լռի և այն ամենի համար ինչ այս տատիկը քեզ համար արել է քո տված միլիոնները չեն փոխարինի։ Նա քո կյանքն է փրկել։

Դրանից հետո Մաքսը ուղղակի լռեց։ Հետո նա նայելով շուրջը տեսավ, որ երեխաները լացում են, հարցրեց ինչո՞ւ են նրանք լացում։ Իսկ այդ տղան էլ պատասխանեց․

-Ամեն օր ձեր կառավարությունը կտրում է հազարավոր ծառեր, որոնցից մենք բերք ենք ստանում, իսկ հենց որ նրանք այդ ծառերը կտրում են նրանք էլ բերք չեն տալիս և մենք սոված ենք մնում։

Դա լսելով Մաքսը որոշեց գնալ տուն և բնությանը վնաս հասցնելու գործաարանները ոչինչացնել։ Հետո Մաքսը այն տղայի օգնությամբ հասնում է տուն և հայրիկին պատմում է այն ամենինչը ինչը տեղի է ունեցել իր հետ։ Հայրը առաջին անգամ էր լսում Մաքսից այդպիսի խոսքեր և որոշում է նրան լսել և փակում է բոլոր գործարանները որոնց պատճառով տուժում էր բնությունը և ասում Մաքսին․

-Ես այսքան ժամանակ չէի հավատում, որ քո նման ինքնահավան երեխան կարող է փոխվել, բայց այս ամենը լսելով ես հասկացա, որ ամեն մարդ կարող է փոխվել։

Գոյական, ածական, բայ

166. Տրված բառերը երեք խմբի բաժանի՛ր և դրանց տարբերությունը բացատրի´ր:

Ծաղիկ, ջինջ, վազել, բուրավետ, մեծ, ժամացույց, թրթռալ, թիավարել, ջուր, ջրոտ, ուրախ, ջրել, սար, մարդ, գնալ, ծաղկավետ, հրաշալի, երեխա, լողալ, վազվզել, մաքուր, նավաստի, օձ, ճկուն, սողալ, իջնել, ամպ, բացվել, չխկչխկալ, սև, ինքնաթիռ, առվակ, պայծառ, գոռգոռալ, գարուն, բարձրանալ սպիտակ, թիթեռ, պահակ, նավակ, զաղտնի, պահել, հատիկ, ոսկեզօծ, ոսկեզօծել, երկաթյա:

Գոյականներ-սովորական նշված

Ածականներ-հաստ նշված

Բայեր-գունավորված

Գոյականները դա առարկաներն են։

Ածականները նկարագրում են գոյականները(առարկաները)։

Բայերը նրանք են ինչը որ առարկան անում է։

Գոյականներ և ածականներ

• Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի՝գոյականների և ածականների:

Գոյականներ-սովորական

Ածականներ-մգացրած

Կաղնի, հայտնի, մեծ, կանաչ, աղջիկ, գետ, բուք, բարի, տգեղ, ճշմարտություն, անտուն, բարկացկոտ, Գայանե, տուն, կատու, գունավոր, կաղամբ, հեռուստացույց, խակ, Հայաստան, հետաքրքիր,վարդ, Վարդուհի, փշոտ, լիճ, ալիք, հզոր, բարձր, մարտ, մարտակառք, կառապան, հմուտ, մարտական, եռանիվ, հեծանիվ, ալ, պատմություն, պատմական, թռչուն, թռիչք, խիզախ, բարի, բարեկամական, շքեղ, գարուն, գարնանային, արևոտ, արև, երկար:

Մկների ժողովը

Մի անգամ մկները ժողով կանեն մտածելու թե ինչ անեն, որ կատվի հարձակումներից զգույշանան։

-Եկեք կատվի վզից մի զանգակ կախենք և երբ որ նա գա մենք կլսենք զանգակի ձայնը և կփախչենք,- ասաց մի մուկ։

-Ինչ հրաշալի բան մտածեցինք,- ասացին մկները։

Ուրիշ մուկն էլ ասաց․

Միտքը հրաշալի է բայց թող մեջտեղ գա այն մուկը ով կգնա և կատվի վզից կկախի այդ զանգակը։

Բոլորը իրար էին նայում և այնտեղ գար լռություն էր։